मावळ माझा न्यूज नेटवर्क : पुणे-लोणावळा उपनगरीय लोकल सेवेने 11 मार्च 2025 रोजी आपल्या 47 वर्षांचा यशस्वी टप्पा पूर्ण केला. 1978 साली अवघ्या दोन फेऱ्यांपासून सुरू झालेली ही सेवा आज चार रेक आणि 40 फेऱ्यांपर्यंत विस्तारली आहे. या लोकलमुळे पुणे, पिंपरी-चिंचवड आणि लोणावळा दरम्यान लाखो प्रवाशांचा प्रवास सुलभ आणि जलद झाला आहे.

लोकल सेवेचा प्रवास : कालावधीतील बदल

1978 साली पुणे-लोणावळा 60.59 किलोमीटर अंतरासाठी ही लोकल सेवा सुरू झाली. त्या वेळी पुणे रेल्वे विभागाला जेसप कंपनीचे नऊ डब्यांचे डायरेक्ट करंट (DC)वर धावणारे लोकल रेक मिळाले. 2008-09 दरम्यान हे रेक नऊवरून 12 डब्यांपर्यंत वाढवले गेले. 2012 मध्ये ही सेवा अल्टरनेट करंट (AC)वर स्थलांतरित झाल्यामुळे लोकलचा वेग वाढला आणि प्रवाशांचा वेळ वाचू लागला.

कोरोना महामारीच्या काळात 2020 मध्ये तब्बल दोन वर्षे लोकल सेवा ठप्प होती. त्यानंतर सेवा पुन्हा सुरू झाली, मात्र फेऱ्यांची संख्या 44 वरून 40 करण्यात आली. दरम्यान, नोव्हेंबर 2023 मध्ये स्वयंचलित सिग्नल यंत्रणा कार्यान्वित झाल्याने गाड्यांमधील वेळेचे अंतर कमी झाले, त्यामुळे प्रवाशांना मोठा दिलासा मिळाला.

लोकलमुळे प्रवाशांना दिलासा

पिंपरी-चिंचवड, पुणे आणि लोणावळा यांना जोडणाऱ्या या सेवेमुळे हजारो चाकरमानी, विद्यार्थी, शेतकरी आणि व्यावसायिक यांना प्रवास सुलभ झाला आहे. ग्रामीण भागातील दूध, भाजीपाला व इतर मालाची वाहतूकही अधिक वेगवान आणि सोयीस्कर झाली आहे.

अद्याप प्रलंबित असलेल्या महत्त्वाच्या मागण्या

47 वर्षांचा टप्पा पूर्ण झाल्यानंतरही पुणे-लोणावळा लोकल सेवेतील काही महत्त्वाच्या मागण्या पूर्ण होणे बाकी आहे:

✅ तिसऱ्या आणि चौथ्या मार्गिकेचे काम सुरू करावे – वाढत्या प्रवाशांच्या संख्येमुळे अतिरिक्त मार्गिकांची गरज आहे.

✅ पीक अवर्समध्ये जलद लोकल सुरू करावी – गर्दीच्या वेळी प्रवाशांसाठी वेगवान लोकल उपलब्ध करून द्यावी.

✅ मेधा किंवा बमबार्डियर (अलस्ट्रॉम) रेक उपलब्ध करावेत – नव्या तंत्रज्ञानाच्या लोकलमुळे प्रवास अधिक सोयीस्कर होईल.

✅ लोकल फेऱ्यांची संख्या वाढवावी – प्रवाशांची वाढती मागणी लक्षात घेऊन फेऱ्या वाढवाव्यात.

✅ दुपारीही लोकल सेवा सुरू करावी – सध्या दुपारच्या वेळेत फेऱ्या नसल्याने अनेक प्रवाशांना त्रास होत आहे.

✅ 15 डब्यांच्या लोकलची सोय करावी – मुंबईप्रमाणे 15 डब्यांच्या लोकल सुरू केल्यास गर्दीचा ताण कमी होईल.

प्रवाशांच्या प्रतिक्रिया

ईक्बाल मुलाणी (भाईजान), माजी अध्यक्ष, पिंपरी-चिंचवड रेल्वे प्रवासी संघटना –

"स्वयंचलित सिग्नल यंत्रणेमुळे गाड्यांमधील वेळेचे अंतर कमी झाले आहे. आता गर्दीच्या वेळी अधिक लोकल फेऱ्या वाढवण्याची गरज आहे. तिसऱ्या व चौथ्या मार्गिकेचे काम लवकर सुरू झाले पाहिजे."

मयुरेश जव्हेरी, नियमित प्रवासी –

"गेल्या 20 वर्षांपासून तळेगाव-पुणे प्रवास करत आहे. प्रवाशांची संख्या प्रचंड वाढली आहे, मात्र अपेक्षेप्रमाणे लोकल फेऱ्या वाढलेल्या नाहीत. अधिक रेक देऊन फेऱ्यांमध्ये वाढ करणे गरजेचे आहे."

पुणे-लोणावळा लोकल सेवा – एक दृष्टिक्षेप

• एकूण लोकल फेऱ्या – 40
• दैनिक प्रवासी संख्या – सुमारे 70,000
• एकूण स्थानके – 17
• एकूण अंतर – 60.59 कि.मी.

47 वर्षांचा गौरवशाली प्रवास पूर्ण झाल्यानंतर आता पुढील विकासाकडे प्रवाशांचे लक्ष लागले आहे. वाढती मागणी लक्षात घेऊन रेल्वे प्रशासनाने तातडीने पुढील उपाययोजना कराव्यात, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.